Voel jij je onzeker in de trein omdat je bang bent misschien naar urine te ruiken? Is de slappe lach iets dat je probeert te voorkomen tegenwoordig? Ben jij gestopt met sporten omdat je kleren nat werden? Grote kans dat ongewild urineverlies de reden is. Urineverlies in de overgang komt veel voor.

Vermijden van situaties waarin je urine verliest is een manier om met dit ongewilde urineverlies om te gaan maar je kan het ook gaan oplossen! Hoe dan? Dat gaan we je in dit blog uitleggen. We bespreken hoe je vandaag al je urineverlies kan gaan verminderen en we bekijken welke structurele oplossingen er zijn waaronder een hele nieuwe ontwikkeling!

Inhoudsopgave

Waardoor kan je last krijgen van urineverlies in de overgang?

Normaliter ben je in staat te plassen alleen als je dat wil. Hoe komt het nou dat het ophouden van urine vanaf de overgang zoveel moeilijker kan worden?

De binnenbekleding van de blaas verandert door daling in oestrogeen

Om geen urine te verliezen heeft het lichaam een aantal slimmigheidjes ingebouwd. Zo is de binnenkant van de urinebuis normalitair sterk geplooid wat naast de sluitspier meehelpt bij het ophouden van urine.

Door de daling in oestrogeen tijdens de overgang verandert de binnenbekleding van de blaas. De slijmvliezen slinken en de plooien nemen af. Hierdoor kan het ophouden van urine moeilijker worden en verlies je makkelijker urine.

Je bekkenbodem wordt minder soepel door vermindering van collageen

Je bekkenbodem kan je zien als een matje dat je blaas ondersteunt (en ook je baarmoeder en endeldarm). De bekkenbodem speelt een belangrijke rol bij het ophouden van urine en bestaat uit collageen en spieren.

In de overgang vermindert door de oestrogeendaling de hoeveelheid collageen in je hele lichaam. Je kan dat merken aan bijvoorbeeld je huid; die wordt slapper en minder elastisch.

Hetzelfde gebeurt ook met je de bekkenbodem; de spieren worden stugger. Hierdoor kan je makkelijker urine verliezen omdat de bekkenbodem minder goed aan te spannen is.

De blaas ligt in het kleine bekken samen met de baarmoeder en de endeldarm en wordt ondersteunt door de bekkenbodem (pelvic floor)

In de overgang komen verzakkingen relatief vaak voor in de overgang

De blaas, baarmoeder en de darm liggen gezellig tegen elkaar aan zoals je in bovenstaand plaatje kan zien. Als één van deze organen iets van plek verandert heeft dat invloed op de andere organen. Een verzakking van bijvoorbeeld de baarmoeder kan daarom ook effect hebben op bijvoorbeeld de blaas.

Verzakkingen (van blaas, baarmoeder of endeldarm) komen in de overgang vaak voor. Het voornaamste symptoom daarvan is urineverlies.

Hoe ouder je wordt …

Niet alles kunnen we op de hormoonveranderingen tijdens de overgang schuiven, ook leeftijd speelt een rol. Als je ouder wordt kunnen er andere factoren een rol gaan spelen in je ‘urinehuishouding’. Zo kan de blaas minder urine opslaan bijvoorbeeld. Ook kunnen bepaalde aandoeningen effect hebben op de blaas zoals diabetes.

Het is nu eenmaal zo dat hoe ouder we worden hoe moeilijker het kan worden om urine op te houden.

Verschillende vormen van urineverlies: welke herken jij?

Als je iets dieper erin duikt is het meteen duidelijk dat niet elk urineverlies hetzelfde is.

De verschillende vormen hebben verschillende oorzaken en zullen ook een andere behandeling nodig hebben. We staan stil bij de twee belangrijkste soorten van urineverlies.

Urineverlies bij inspanning (stress-incontinentie)

Verlies jij urine als je moet niezen of moet rennen? Of is de trampoline een no-go geworden? Dan is er waarschijnlijk sprake van inspanningsincontinentie (ook wel stressincontinentie genoemd).

Deze vorm van incontinentie heeft vaak te maken met een zwakke bekkenbodem. Vaak ontstaat dit al vóór de overgang en het kan in de overgang verergeren.

Urineverlies bij aandrang (urge-incontinentie)

Speur jij iedere nieuwe locatie af op zoek naar het dichtstbijzijnde toilet? Voel je bijna altijd aandrang om te plassen ook al bent je net gegaan? Kan je de plas ook niet meer tegenhouden als die eenmaal begint?

Dit kan passen bij urge- of aandrangincontinentie. De aandrang tot plassen is heel veel aanwezig en komt soms zo plotseling op dat het toilet niet meer gehaald wordt.

Deze vorm van incontinentie heeft meestal niets te maken met een zwakke bekkenbodem maar wordt veroorzaakt door een toegenomen prikkelbaarheid van de blaas.

De exacte relatie tussen de overgang en deze prikkelbaarheid is niet bekend. Maar omdat dit duidelijk meer voorkomt in de overgang dan daarvoor bespreken we deze vorm van incontinentie in dit artikel ook.

“Urineverlies kan optreden bij inspanning of juist bij aandrang en soms treden beide vormen tegelijkertijd op”

Allebei tegelijk?

Nogal wat vrouwen in de overgang – en daarbuiten – hebben last van beide vormen van incontinentie. Voor de behandeling is het belangrijk te onderzoeken welke vorm het zwaarst weegt voor je. Deze pak je dan als eerste aan.

Wat kan je doen aan urineverlies bij inspanning?

Goed nieuws: heel veel! Oplossingen variëren van de beste manieren om urineverlies op te vangen tot leefstijl veranderingen om urineverlies te verminderen. Ook behoort een chirurgische ingreep tot de mogelijkheden.

Kegeloefeningen: dé manier om je bekkenbodem te trainen

Kegel-oefeningen zijn oefeningen ter versterking van de bekkenbodemspieren. Ze zijn vernoemd genoemd naar Arnold Kegel, de gynaecoloog die ze heeft uitgevonden.

De Kegel-oefeningen versterken de spieren rond de vagina, de urineblaas en de anus. In alle richtlijnen staan kegeloefeningen op nummer 1 om inspanningsincontinentie te verminderen.

Kegeloefeningen

Zelf aan de slag of met hulp?

Wil je zelf direct een start maken met oefeningen of eerst gespecialiseerde hulp inroepen? Het kan beide. Kies je voor het laatste dan is een goed aanspreekpunt een bekkenfysiotherapeut.

Een bekkenfysiotherapeut is een gespecialiseerde fysiotherapeut die je kan helpen in kaart te brengen wat er aan de hand is waarom je urine verliest. Je kan daar leren de bekkenbodem op de juiste manier aan te spannen en zo te versterken. Vervolgens kan je thuis de oefeningen verder oppakken.

Als je direct zelf wil starten je bekkenbodem te trainen dan zijn er oefeningen online te vinden. Ook het gebruiken van een bekkenbodemtrainer kan je enorm helpen om minder urine te verliezen.

“Verwacht niet te snel resultaat als je met het oefenen start, houd vol. Kegeloefeningen werken, ze zijn niet voor niks de eerst aangewezen behandeloptie bij urineverlies”

Een bekkenbodemtrainer gebruiken

Trainen van de bekkenbodemspieren is nogal saai en zal je (met tussenpozen) de rest van je leven moeten doen.

Er zijn hulpmiddelen gemaakt om het wat leuker te maken en ook om je vooruitgang inzichtelijk te maken: de zogenaamde bekkenbodemtrainers. Hiermee kan je thuis trainen wanneer het je uitkomt.

Het voordeel ten opzichte van ‘normale’ oefeningen is dat je oefent met weerstand (want je moet een vaginale canule inbrengen) waardoor je effectiever traint.

Er zijn bekkenbodemtrainers waarvan de canule via bluetooth verbonden is met je telefoon. Zo kan je zelf oefenen middels een app met spelletjes waardoor het oefenen iets leuker wordt. En je kan je progressie zien (want de canule kan meten hoe sterk je knijpt).

Een bekkenbodemtrainer bestaat uit een vaginale canule en een app

Wat je ook doet, houd het trainen vol anders komen klachten terug!

Houd er rekening mee dat je pas na een week of 6 resultaat gaat zien van je oefeningen. Houd dus vooral vol!

Het trainen van de bekkenbodem is een levenslang proces. Als je stopt zal die na enige tijd weer verslappen en dan kunnen de klachten weer terugkomen.

Maar van een sterke bekkenbodem kan je heel veel plezier hebben. Minder urineverlies en ook een fijner seksleven.

Simpele leefstijlveranderingen die verschil gaan maken

Het is duidelijk, zonder training kom je er waarschijnlijk niet. Maar er zijn veel meer dingen die ook kunnen bijdragen tot beperking van het urineverlies.

Voorkom obstipatie van ontlasting

Zoals je al kon lezen beïnvloeden de organen in het kleine bekken elkaar. Daarom is het voorkomen van obstipatie belangrijk als je last hebt van urineverlies. Want obstipatie kan weer tot urineverlies leiden.

Eet daarom bijvoorbeeld voedsel met voldoende vezels om dat te voorkomen.

Iets afvallen kan al effect hebben

Mensen met overgewicht hebben vaker inspannings-incontinentie. Door af te vallen kunnen symptomen als urineverlies verbeteren. Er komt dan minder druk op de blaas en ook wordt de bekkenbodem dan minder belast.

Roken vindt de blaas niet fijn

Roken (nicotine) beïnvloedt de spieren van de blaas op een negatieve manier. Als je kan minderen doe dat dan vooral.

Elke dag bewegen is ook belangrijk om urineverlies te verminderen

Bewegen helpt bij urineverlies

Sporten is dé manier om je spieren in goede conditie te houden. Ook die van je bekkenbodem.

Beweeg voldoende, elke dag, de hele week. Laat je niet tegenhouden door eventueel urineverlies.

Trek kleding aan waarin je je comfortabel voelt ook al zou je wat verliezen. Gebruik verband of breng preventief een tampon in. Deze kan de urinebuis een beetje dichtduwen waardoor je minder snel urine verliest.

Plas jij wel op de juiste manier?

Je gaat al jaren naar het toilet maar wist je dat je met een goede toilethouding verschil kan maken ten aanzien van je urineverlies? Hoe je op het toilet zit beïnvloedt namelijk in welke mate de blaas zich kan legen.

In de juiste plashouding zit je rechtop, je voeten plat op de grond en de benen iets uit elkaar

Nieuwe behandeling bij urineverlies bij inspanning

Alles al geprobeerd? En je verliest nog steeds urine? Er is zwaarder geschut dat kan helpen op de markt. Maar tegenwoordig hoeft de stap na bekkenbodemtherapie en leefstijl veranderingen niet meteen een operatie te zijn.

Een nieuwe behandeling bij milde incontinentie (incontinentie die optreedt bij hoesten en sporten) is het in Nederland ontwikkelde Urolon.

Urolon is een oplosbaar implantaat dat in de urinebuis wordt ingebracht waardoor deze weer beter afsluit en je minder urine zal verliezen (of helemaal niks meer). Het implantaat lost helemaal op in ongeveer 2 jaar. Mocht de incontinentie terugkomen dan kan de behandeling eventueel opnieuw.

Het is een veilig middel dat ook bij jongere vrouwen kan worden gebruikt. Uit onderzoek blijkt dat maar liefst 70 procent van de patiënten meer dan tevreden is met deze behandeling.

De behandelmethode met Urolon wordt in verschillende ziekenhuizen aangeboden. Je hebt wel een verwijzing van de huisarts nodig.

Chirurgische ingreep

Soms is er geen andere optie dan een operatie. Er kan bijvoorbeeld een kunststofbandje onder de plasbuis worden geplaatst. Bij drukverhoging wordt de plasbuis tegen dit bandje aangedrukt. De urine kan er minder makkelijk langs. Het bandje blijft levenslang aanwezig.

Ongeveer 85 van de 100 vrouwen hebben geen last meer van urineverlies na het plaatsen van een bandje. Een klein deel houdt helaas wat nadelige gevolgen door de ingreep. Je kan meer hierover en over de ingreep zelf lezen op de website van de vereniging van gynaecologie.

Wat kan je doen aan urineverlies bij aandrang?

De verschillende soorten van urineverlies vragen om een aparte aanpak. Waar bij inspanningsincontinentie de kegeloefeningen op nummer 1 staan, staat bij aandrangincontinentie blaastraining op nummer 1.

Blaastraining: dé methode om aandrangincontinentie te verminderen

Als je vaak naar het toilet gaat, wordt het voor je blaas steeds moeilijker om urine een tijdje vast te houden. Het effect is dat je al aandrang voelt om te plassen terwijl de blaas nog niet goed gevuld is.

Je kunt de blaas trainen om meer urine op te slaan. Dat doe je door het plassen uit te stellen.

Tevens bekijk je hoe de blaas minder geprikkeld kan raken. Dit trainen kan gecombineerd worden met medicijnen die de prikkelbaarheid van de blaas remmen.

“Op nummer 1 bij aandrangincontinentie staan de blaasoefeningen. Bij stressincontinentie staan de kegeloefeningen op 1”

Drink voldoende en bewust om de blaas niet te veel te prikkelen

Het lijkt een raar advies maar drink niet te weinig als je aandrangincontinentie hebt. De geconcentreerde urine geeft namelijk juist meer prikkeling van de blaas.

Let wel op wat je drinkt. Voorkom het drinken van prikkelende dranken zoals alcohol en koffie. Dit kan de blaas prikkelen.

Ook kunnen pittig eten en eten met kunstmatige zoetstoffen prikkeling van de blaas geven.

Drink voldoende op een dag om prikkeling van de blaas door te geconcentreerde urine te voorkomen

Botox voor meer tijd

Een andere optie is een behandeling met botox. Door de blaasspier gedeeltelijk te verlammen met botox krijgen vrouwen meer tijd om het toilet te halen.

Zenuwstimulatie om prikkelbaarheid te verminderen

Zenuwstimulatie is ook een behandeling die wordt aangeboden bij aandrangincontinentie.

Er wordt dan een soort acupunctuurnaaldje in de enkel geplaatst en daarmee wordt de zenuw wekelijks gedurende zo’n 20 tot 30 minuten geprikkeld. Daardoor wordt de blaas minder prikkelbaar waardoor de klachten afnemen.

Zo blijf je de hele dag fris ondanks urineverlies

Urineverlies kan de huid van je intieme delen behoorlijk gaan irriteren en in de overgang worden die intieme delen ook nog eens een stuk gevoeliger. Dit vraagt extra aandacht voor de juiste verzorging. Een aantal tips.

Kies verband dat gemaakt is voor urineverlies én geschikt is voor vrouwen in de overgang

Een manier om met urineverlies om te gaan is door verband te gebruiken. Houd er echter rekening mee dat je intieme delen gevoeliger worden in de overgang, gebruik daarom niet zomaar elk verband.

En goed verband tegen urineverlies is vrij van chemische toevoegingen, heeft een droge toplaag, is dun én zorgt dat geurtjes geabsorbeerd worden. Verband gemaakt van bamboe is in die zin een aanrader.

Vermijd langdurig gebruik van maandverband

Beter nog is om niet langdurig maandverband te gebruiken. Tegenwoordig is er ondergoed op de markt dat absorberende kruisjes heeft.

Een lingeriemerk dat zich speciaal hiervoor geïnteresseerd heeft is bijvoorbeeld Pavone. Dit is gemaakt voor vrouwen die urine verliezen. Het kruis is gemaakt van bamboe en dat absorbeert urine. En de lingerie is ook nog heel mooi!

Lingerie van het merk Pavone is speciaal voor vrouwen die urine verliezen

Wees voorzichtig met zeep

Waarschijnlijk heb je behoefte om jezelf lekker met zeep te wassen als je urine verliest. Kies ook in dit geval voor producten die afgestemd zijn op de gevoeligere intieme zones.

Was jezelf niet met agressieve zeep maar kies een neutraal product dat geschikt is voor jouw intieme zones.

Conclusie

In Nederland heeft één op de vier vrouwen van 35 jaar en ouder last van blaas- of verzakkingsklachten. Het betreft meer dan een miljoen vrouwen, maar slechts een kwart van hen zoekt hulp. Er gebruiken maar liefst 600 000 vrouwen incontinentieverband. Hoeveel ken jij daarvan? Waarschijnlijk geen één (behalve jijzelf wellicht).

Urineverlies komt dus erg veel voor. En het heeft grote impact op de kwaliteit van leven. En toch durven veel vrouwen er niet over te praten laat staan er hulp voor te zoeken. En dat is heel erg jammer want er zijn heel veel mogelijkheden om ervan af te komen. En er is ook heel veel dat je zelf thuis al kan proberen.

Hopelijk heeft dit blog geïnspireerd om er niet mee te blijven lopen maar om het aan te gaan pakken. Raadpleeg ook zeker je huisarts of ga naar een bekkenfysiotherapeut zodat je de juiste behandeling kan kiezen.

Urineverlies is niet het enige blaasprobleem dat vaak voorkomt in de overgang. Lees ook het blog ‘Wat te doen bij blaasontsteking en stinkende urine in de overgang’.

Dit blog verscheen in gewijzigde vorm ook op de website van EstroCare - Dé Menopauzespecialist

Nuttige websites over urineverlies:

Artikel delen op social media?

Waardoor kan je last krijgen van urineverlies in de overgang?

De binnenbekleding van de blaas verandert door daling in oestrogeen

Je bekkenbodem wordt minder soepel door vermindering van collageen